Porez na dodatu vrednost (PDV) povećan je u krizi u 18 članica EU, dok je samo u Češkoj i Slovačkoj smanjen. PDV je i danas isti kao i 2000. godine u Belgiji 21%, Bugarskoj 20%, Danskoj 25%, Francuskoj 19,6%, Luksemburgu 15% i Švedskoj 25%. Prosečna opšta stopa PDV pre 12 godina iznosila je 19,2% u EU, a danas je 21% što je blago povećanje u odnosu na prošlogodišnjih 20,7%, podaci su Evropskog statističkog zavoda Eurostat. Opšta stopa PDV u Srbiji iznosi 18%, dok se po posebnoj stopi od 8% oporezuju osnovne životne namirnice, lekovi i medicinska sredstva, udžbenici, knjige, novine, računari, usluge hotelskog smeštaja. Od 1. januara 2011. stopa PDV u Srbiji na južno voće povećana je sa 8% na 18%. U toku prethodnog stend-baj aranžmana sa MMF-om, povećanje PDV-a bilo je jedna od opcija za povećanje prihoda budžeta, ali se to nije dogodilo. Spekuliše se da će nova Vlada Srbije biti primorana na taj korak iako bi negativni efekti kao što su izbegavanje plaćanja poreza, inflacija i povećanje siromaštva mogli da nadiđu pozitivne efekte.

Evropska direktiva o PDV-u dozvoljava članicama da primenjuju opštu stopu PDV koja minimalno mora biti 15%, i posebnu stopu koja ne može biti niža od 5%. Međutim, važe i "stečena prava" za starije članice koje mogu imati čak i niže stope, pod uslovom da je stopa PDV-a uvedena pre 1991.

Stope PDV-a u EU beležile su visoki rast od 2008. U 2012. opšte stope PDV-a kreću se od 15% u Luksemburgu i 17% na Kipru do 27% u Mađarskoj i 25% u Danskoj i Švedskoj.

Podaci su objavljeni u publikaciji Evropskog statističkog zavoda Eurostat "Poreski trendovi u EU", izdanje za 2012.

U Nemačkoj je PDV 2000. godine, koja je referentna u izveštaju, iznosio 16% a danas je 19%, u Irskoj je skočio sa 21% na 23%, u Španiji sa 16% na 18%. U Rumuniji je pre 12 godina bio 19% dok je u ovoj 24%, a u Velikoj Britaniji je povećan za 2,5 procentna poena sa 17,5% na 20%.

U krizi je porasla i prosečna stopa poreza na dohodak građana. Najviše stope imaju Švedska 56,6%, Danska 55,4%, Belgija 53,7%, Holandija i Španija sa 52%, a najniže su u Bugarskoj 10%, Češkoj i Litvaniji - po 15%, Rumuniji 16% i Slovačkoj 19%. Korporativni porezi su takođe blago porasli u prethodne dve godine čime je završen trend pada ovih poreza.

U globalu, EU je region sa visokim porezima. U 2010. prihodi od poreza i doprinosa iznosili su 38,4% BDP-a EU. Prihodi od poreza su najveći pad u ovoj deceniji imali tokom 2009. ali su se već naredne godine oporavili. Rast poreskih prihoda je rezultat činjenice da je dosta članica povećalo porez na dodatu vrednost i akcize, a neke zemlje su povećale i porez na dohodak građana.

Najveći izvor poreskih prihoda je porez na rad, od kojeg se sakupi skoro polovina prihoda, zatim slede porezi na potrošnju koji učestvuju sa jednom trećinom, a porezi na kapital sa jednom petinom.

Ako se pogledaju porezi na zarade radnika koji prima 2/3 prosečnih primanja, opterećenje njegove plate je od 2000. do 2010. smanjeno 3 procentna poena u EU, pokazuju podaci Eurostata.

Blago povećanje oporezivanja rada

Poresko opterećenje rada u EU je blago poraslo u 2010. u poređenju sa 2009. Implicitne poreske stope na rad kretale su se u 2010. od 21,7% na Malti, 23,4% u Portugaliji, 24,4% u Bugarskoj i 25,7% u Velikoj Britaniji, do 42,6% u Italiji, 42,5% u Belgiji, 41% u Francuskoj i 40,5% u Austriji.

Iako nove članice generalno imaju niži nivo oporezivanja zaposlenih, to nije baš uvek tačno što pokazuju primeri Mađarske i Poljske.

Implicitna porezna stopa (implicit tax rate - ITR) pokazuje udeo poreskih prihoda u potencijalnoj poreskoj osnovi. Na primer, implicitna poreska stopa na potrošnju definisana je kao odnos svih poreza na potrošnju i krajnje privatne potrošnje na određenoj teritoriji.

Najveće smanjenje poreskog opterećenja rada od 2000. imale su Bugarska i Litvanija, obe za 8 procentnih poena, kao i Danska, Letonija, Rumunija, Slovačka, Finska, Švedska i Velika Britanija.

Zanimljivo je da su tri nordijske zemlje koje inače imaju visoke stope poreza, znatno smanjile poreska opterećenja kako bi se približile proseku EU u prethodnim godinama.Sa druge strane, povećano je oporezivanje rada na Kipru i u Španiji, ali je dalje ispod proseka EU.

Prosečna implicitna stopa na potrošnju koja je bila na silaznoj putanji od 2007, porasla je u 2010. u poređenju sa 2009.

Godine 2010. najniže opterećenje potrošnje bilo je u Španiji 14,6%, Grčkoj 15,8%, Italiji 16,8%, Letoniji 17,3% i Portugaliji 17,4%, a najviše u Danskoj 31,5%, Švedskoj 28,1%, Luksemburgu 27,3%, Mađarskoj 27,2% i Holandiji 27%.

Prihodi od oporezivanja imovine bili su šarenoliki u 2010. i kretali su se od 0,4% BDP u Češkoj, Estoniji i Slovačkoj do 4,2% u Velikoj Britaniji, 3,4% u Francuskoj i 3,1% u Belgiji.


Izvor: EurActiv.rs

Povezani sadržaj