 Ulična prodaja hrane, ujednačavanje prehrambenih navika i državna kontrola cena nisu pojave modernog doba. Jedna izložba u glavnom gradu Italije pokazuje da su stari Rimljani to sve već izmislili, u nastojanju da nahrane veliko carstvo.
Za vreme Svetske izložbe u Milanu koja traje do 31. oktobra i posvećena je pitanjima poljoprivrede i prehrane, muzej Ara Pačis (Pacis) u Rimu organizuje veoma poučnu izložbu pod nazivom „Prehraniti carstvo, od Rima do Pompeja”. Polazi se od jednostavnog pitanja: Kako su Rimljani uspevali da prehrane carstvo od 50-ak miliona stanovnika, a posebno glavni grad od milion ljudi koji je bio najveća metropola u istoriji sve do industrijske revolucije kada je tu poziciju preuzeo London?
„Zadivljujuća je logistika koju su primenjivali Rimljani da bi se pehranili”, rekla je kustos izložbe Orijeta Rosini (Orietta Rossini).
Egipat je tako, kada je osvojen, postao carska provincija, a Rimljani su nameravali da ga pretvore u rezervu pšenice za carstvo.
Pšenica je tada postala osnova prehrane u Rimu i upregnuta su dragocena sredstva da se ona isporučuje u Rim što jeftinije i, pre svega, tokom cele godine. Privatni brodovlasnici su slali brodove sa po između 120 i 500 tona žitarica na put od oko mesec dana između Aleksandrije i Ostije, luke Starog Rima najbliže glavnom gradu.
Prevoz kontrolišu veoma moćni državni službenici pod kontrolom upravnika za prinose žetve. To je, kako navodi, ukratko rečeno preteča modernog javno-privatnog partnerstva, istakla je Rosini, koja je istoričarka.
Kako je nastala čuvena mediteranska dijeta
Imperator stoga postaje „jedini distributer hleba za svaki dan, jedini odgovorni za snabdevanje”. Kako navodi Rosinijeva, to je uloga zbog koje su neki propali dok su drugi, „populisti”, znali da izvuku korist.
Avgust je tako uspostavio besplatnu podelu po 35 kilograma hleba mesečno za 20.000 građana, odnosno slobodnih muškaraca starijih od 17 godina.
Afričke provincije će kasnije zameniti Egipat, jer je bilo potrebno samo tri dana da se pređe od Kartagine do rimske luke Ostija.
Pšenici je s vremenom pridodato i vino po ograničenim cenama, pa i ulje i meso čija podela je uspostavljena pod Aurelijem (od 270. do 275. godine posle Hrista).
Rimljani su jeli mnogo voća i povrća, malo mesa i ribe... i tako je nastao danas mnogo hvaljeni mediteranski način ishrane.
Kiparsko vino i grčki med
„Tiberije je obožavao krastavac, a Avgust špargle”, iznela je detalje Rosinijeva, pokazujući uzorak okamenjene hrane koja je pronađena tokom istraživanja Herkulanuma, koji je uništen tokom erupcije Vezuva 79. godine ove ere, u isto vreme kad i Pompej.
Bob, grašak, leblebije, sočivo, suvo voće, crni luk, bademi, urme, pinjole, smokve... Rimljani su se hranili raznoliko, ali i na relativno ujednačen način na nivou carstva, kao slika buduće globalizacije načina ishrane. Ishrana se sastojala od namirnica čija proizvodnja je razmeštena širom carstva, navela je Rosini.
Rimljani su tako pili vina iz Galije i Kipra, a bogatiji iz Kampanje. Ulje je dolazilo iz Andaluzije, med iz Grčke, dok je garum, začin od osušene ribe koji su Rimljani voleli, dolazio iz Portugalije.
Dan počinje jentakulumom (jentaculum), doručkom s hlebom sirom i jajima.
Prandijum (prandium), ručak, jede se na brzinu u tavernama i termopolijama, preteččama restorana brze hrane.
Cenu, večeru, najbogatiji pretvaraju u dugačke i obilne bankete, koje je opevao i Marcijal u svojim Epigramima.
Prehrana je od ključnog značaja do te mere da je Dioklecijan (od 284. do 305. godine nove ere) najzad potpisao i edikt o kontroli cena hrane da bi sprečio njihov velliki rast. U to doba, kada je pekar zarađivao 50 novčića dnevno, trebalo je izdvojiti 60 novčića za dva pileta, 4 za 25 smokava, 30 za pola litra vina iz Falerna i 12 za 300 grama svinjskog mesa.
Izvor: AFP
Ilustracija: Shutterstock
 Povezani sadržaj
|
