U subotu 13. avgusta u Berlinu će na zgradama svih državnih institucija zastave biti spuštene na pola koplja što je prvi put posle 10 godina da je Savezno ministarstvo unutrašnjih poslova naložilo ovakvu meru. Tog dana navršava se 50 godina od jednog od, kako navodi niz nemačkih političara, najtužnijih događaja u istoriji Berlina - komunističke vlasti bivše Nemačke Demokratske Republike započele su gradnju "antifašističkog zaštitnog zida".

Berlinski zid je 28 godina, do novembra 1989. delio dve nemačke države i bio istovremeno simbol posleratnog sukoba dva društvena sistema, simbol hladnoratovske podeljenosti sveta.

Gradonačelnik Berlina, socijaldemokrata Klaus Voverajt (Wowereit) je pozvao građane da u subotu u podne, kada će zvoniti crkvena zvona u svim crkvama, a javni prevoz biti zaustavljen na kratko, minutom ćutanja odaju poštu žrtvama palim na Berlinskom zidu.

Prema podacima Centra za savremena istorijska istraživanja iz Potsdama, najmanje 136 ljudi je ubijeno u pokušaju da pobegne preko Berlinskog zida, najveći deo njih u prvih 10 godina posle gradnje Zida. Najmanje 251 osoba umrla je tokom ili neposredno nakon kontrole na jednom od graničnih prelaza između istočnog i zapadnog Berlina.

Muzej na nekadašnjem graničnom prelazu Čekpoint Čarli (Checkpoint Charlie) i danas na izuzetno dirljiv način, uz mnogobrojne fotografije i predmete koji su pripadali žrtvama, prikazuje sudbine ljudi koji su poginuli u pokušaju da pobegnu na Zapad. Osnivači ovog muzeja smatraju i da je broj poginulih na Zidu najmanje dvostruko veći nego što smatraju istoričari.

Zid je počeo da se gradi u nedelju 13. avgusta 1961. godine, vlasti su želele da spreče sve češće bekstvo iz zemlje. Najpre je ranije utvrđena granica između sovjetskog i tri druga saveznička sektora počela da se ojačava kamenjem, ciglama i bodljikavom žicom. Tokom kasnijih godina Berlinski zid postao je, za ondašnje prilike, izuzetno moderna utvrda za čije pravljenje su utrošene tone građevinskog materijala.

Zapadni Berlin je praktično bio opasan graničnom utvrdom u dužini od 156 kilometara, 112 kilometara od toga činio je betonski zid visok između 3,40 i 4,20 metara. Na zidu i graničnoj utvrdi oko Zapadnog Berlina bilo je preko 300 osmatračnica sa graničarskim naoružanim ekipama koje su imale ovlašćenje da pucaju na sve koji neovlašćeno pokušavaju da pređu na Zapad. Zid je nadgledalo više od 250 dresiranih vučjaka.

Gradonačelnik Berlina Voverajt je povodom 50. godišnjice gradnje osudio nastojanja da se podizanje Zida naknadno opravda kao neizbežan i nužan potez. Teza da je gradnja Zida bila istorijska nužnost i da je ona sprečila eskalaciju hladnog rata, u međuvremenu je u dovoljnoj meri osporena, ukazao je Voverajt.

Glavna manifestacija obeležavanje pola veka od početka gradnje Zida biće održana u Bernauerskoj ulici u Berlinu kojom se protezao deo granice između istočnog i zapadnog Berlina, uz prisustvo savezne kancelarke Angele Merkel i predsednika države Kristijana Vulfa (Christian Wulff).

Voverajt je pozvao građane da se u što većem broju pridruže ne samo minuti ćutanja za žrtve pale na Zidu, već i da učestvuju na manifestacijama predviđenim za taj dan i tako "pokažu da se zalažu za demokratiju i slobodu".

Bernauerska ulica za građane Berlina je bila decenijama simbol podele - kuće u njoj pripadale su istočnom Berlinu, trotoar je već bio na zapadu, zbog čega su komunističke vlasti prozore i ulaze posle nekoliko bekstava zabetonirali.

Državni ministar za kulturu Bern Nojman (Neumann) ocenio je povodom godišnjice da đaci u Nemačkoj i dalje znaju premalo o istočnonemačkom režimu koji je uspostavila Jedinstvena socijalistička partija Nemačke (JSPN).

"A samo ko dovoljno zna o diktaturama, u stanju je da ceni pravu vrednost demokratije", ocenio je Nojman. Nemačka federacija sa više od 30 miliona evra godišnje pomaže akcije koje imaju za cilj da se, posebno među mladima, poboljša znanje kako o istočnonemačkoj posleratnoj, tako i o nacionalsocijalističkoj diktaturi.

Autor: Snežana Bogavac, dopisnica Bete iz Berlina

Povezani sadržaj

• 

  : Berlinski zid na aj-fonu
  
• 

  Vesti

  : Berlinski zid - suvenir, pretnja ili simbol nade
  
• 

  Vesti

  : Nevidljivi zid i dalje razdvaja Nemce