 S padom Berlinskog zida i ujedinjenjem Nemačke obavezne slike i biste komunističkih lidera i ideologa otišle su u istoriju. Danas 23.000 takvih dela, ali i ostvarenja čuvenih istočnoevropskih umetnika koji su se bar donekle otrgli ideologiji i pronašli svoj umetnički stil, skuplja prašinu u zaboravljenom skladištu u gradiću Beskov, 90 kilometara jugozapadno od Berlina. Interesovanja za njihovo proučavanje nema, a Evropska unija je odbila da finansira obnovu skladišta.
Ova dela bila su nezaobilazni deo domova kuture i zgrade lige prijateljstva među narodima, a krasila su i kancelarije zvaničnika Državne narodne armije (NVA) i funkcionera Partije socijalističkog jedinstva (SED) koja je bila na vlasti četiri decenije, od 1949. do 1989. godine,
Nestala su u talasu protesta koji su doveli do rušenja Berlinskog zida 9. novembra 1989. godine. Slike su tada skidane sa zidova što brže, a malo pre ujedinjenja 3. oktobra 1990. godine poslednji istočnonemački ministar kulture sačuvao je jedan deo tih dela skladišteći ih u Beskovu, gde su pala u zaborav. Beskov je bivše skladište hrane za životinje na tri sprata, ispunjeno od poda do plafona. U njemu se nalazi skoro 2.000 crteža, 1.300 fotografija, 4.000 medalja, 300 bista i brojna druga dela.
Kristina Gajsler (Geisler), zaposlena u umetničkim arhivama Beskova, ne smatra da ova dela treba da padnu u zaborav jer mnogo govore o razvoju društva istočne Nemačke. "Umetnost je u istočnoj Nemačkoj imala posebnu ulogu. Nije služila samo za ukrašavanje zidova. U umetnosti se odražavao razvoj društva i to je danas izvor za istoriju", rekla je ona.
Background U avgustu 2011. obeleženo je 50 godina od izgradnje Berlinskog zida, a Berlinski zid bio je jedan od glavnih simbola "gvozdene zavese" tokom Hladnog rata. Posle zatvarnja granica između Istočne i Zapadne Nemačke Berlin je postao jedino mesto gde su građani iz Istočne Nemačke mogli da prebegnu, pa je rukovodstvo te zemlje odlučilo uz dozvolu Sovjetskog Saveza da 13. avgusta 1961. godine podigne ogradu radi lakše kontrole. Ograda je ojačana bodljikavom žicom 1962. a betonski zid je podignut već 1965. godine. Postojalo je devet prelaza u drugi deo grada. Zid je tokom 28 godina razdvajao Berlin na dva dela, u dužini od 155 kilometara. Srušen je 1989. godine, a naredne godine usledili su i slobodni izbori u istočnoj nemačkoj, pa i ujedinjenje sa zapadnim delom zemlje.
Zamenik direktora istorijskih istraživanja iz Postdama (ZZF) Jirgen Danijel (Juergen Danyel) pokušava već tri godine da pobroji umetnička dela istočne Nemačke uz pomoć još tri kulturne institucije.
"Umetnost je kao seizmograf, ona na primer obelodanjuje eroziju komunističke moći u 80-ih godinama", rekao je Danijel. Međutim, čini se da se niko ne intersuje za to nasleđe.
Krajem 2011. godine Evropska unija je odbila zahtev za subvenciju za renoviranje i transformisanje skladišta.
Kristina Gajsler, sa velikim metalnim ključevima, nakon posete ponovo zatvara vrata skladišta.
Iza vrata u mraku ostaje velika slika Lenjina u pozlaćenom ramu, poklon Čehoslovačke istočno Nemačkoj. U san mogu da padnu i Marksove biste koje veličaju "heroje rada", i brojna druga dela.
Po veličini se posebno izdvaja portret Mihaila Gorbačova i bivšeg istočnonemačkog lidera Eriha Honekera (Erić Honecker), napravljen povodom 40. godišnjice istočne Nemačke, nekoliko sedmica pre pada Berlinskog zida.
"Žalostan kvalitet", ocenila je Gajsler. Ona, koja je zadužena za ovo nasleđe, ne voli socijalistički kič, ali drži do toga da se u skladistu nalaze i istočnoenmački umtnici koji su pokušali da pronađu svoje mesto između slobod i diktature.
"Ovde imamo i radove velikog umetničkog kvaliteta", kazala je upravnica artihiva Ilona Vezer (Weser), navodeći kao primer istaknutog umetnika komunističkog doba Bernarda Hajsiga (Heisig), priznatog i na istou i na zapadu zemlje, čijih 13.000 grafika je uskladišteno u fiokama u Beskovu.
Izvor: AFP
 Povezani sadržaj
|
