Na socijalnu zaštitu Srbija je u 2010. godini utrošila 24,6% bruto domaćeg proizvoda (BDP) a 27 članica Evropske unije u proseku 29,4%. Podaci Eurostata pokazuju da su najveći deo BDP za socijalnu zaštitu u EU izdvajale Francuska, Danska i Holandija, ali i da su izdaci za nezaposlenost u poslednje vreme porasli za trećinu dok su troškovi za ostale kategorije socijalne zaštite povećani u znatno manjoj meri. Istovremeno su davanja za socijalno po stanovniku gotovo osam puta veća u Luksemburgu nego u Bugarskoj.

Poslednjih godina izdvajanja EU za socijalnu zaštitu povećana su i sa 26,1% u 2007. godini u 2009. su dostigla 29,6% BDP da bi se u 2010. godini blago spustila. Rast troškova za socijalno u najvećoj meri je rezultat ekonomske krize i troškovi socijalne zaštite u Uniji su između 2007. i 2010. godine nominalno povećani za oko 10% dok je BDP gotovo stagnirao.

Kako se navodi u izveštaju Eurostata, izdavajanja za ključne vidove socijalne zaštite - za penzije, zdravstvo i brigu o porodici, porasla su u posmatranom periodu za oko 10% dok su troškovi za nezaposlenost povećani za trećinu.

Vodeći izvori finansiranja sistema socijalne zaštite u EU u 2010. godini bili su doprinosi od poreza, sa učešćem od 40%, i socijalni doprinosi sa 56%.

Razlike u izdvajanjima za socijalnu zaštitu među zemljama su velike. Više od 30% BDP izdvajaju Francuska (33,8%), Danska (33,3%), Holandija (32,1%), Nemačka (30,7%), Finska (30,6%), Austrija i Švedska (30,4%). Istovremeno su manji od 20% izdaci u Rumuniji (17,6%), Letoniji (17,8%), Bugarskoj i Estoniji (18,1%), Slovačkoj (18,6%), Poljskoj (18,9%), Litvaniji (19,1%) i na Malti (19,8%).

Ti dispariteti posledica su razlika u životnom standardu ali ukazuju i na različitosti nacionalnih sistema socijalne zaštite, kao i specifične demografske, ekonomske, socijalne i institucionalne strukture u članicama EU.

Posmatrano po stanovniku, izdvajanja za socijalnu zaštitu su najveća u Luksemburgu, Holandiji i Danskoj a najmanja u Bugarskoj, Rumuniji i Letoniji. Troškovi po stanovniku su procenjeni na bazi kupovne moći.

Luksemburg po stanovniku troši 107% više od proseka na nivou EU, pokazuje izveštaj Eurostata u kojem se navodi i da su statistike za tu zemlju možda precenjene jer se znatan deo socijalnih beneficija plaća ljudima koji žive van zemlje.

Holandija i Dnaska po stanovniku za socijalno staranje izdavajaju za više od 40% više od proseka Unije a slede Austrija, Irska i Švedska sa izdacima za po oko 30% većim od prosečnih. Izdavajnja za socijanu zaštitu u Bugarskoj i Rumuniji po stanovniku su manja od 30% prosečnih u Uniji, dok su u Hrvatskoj 42% evropskog proseka. Podaci za Srbiju nisu dati.

Gledano prema oblastima, na izdvajanja za starosne i porodične penzije odlazi 45% ukupnih socijalnih izdvajanja u EU i ti izdaci u gotovo svim članicama imaju najveći udeo u ukupnim. Najviše se po tom osnovu izdavja u Poljskoj i Italiji (61% ukupnih socijalnih davanja) i na Malti (55%) a najmanje u Irskoj (23%), Luksemburgu (36%) i Danskoj (38%). U Srbiji za te svrhe ide 53,7% ukupnih socijalnih izdvajanja a u Hrvatskoj 37,7%.

Izdavajanja za zdravstvo i beneficije po osnovu invalidnosti činila su u 2010. godini 37% ukupnih socijalnih beneficija u EU. Ta izdvajanja predstavljaju najveći deo ukupnih u Nemačkoj, Irskoj, Luksemburgu i Holandiji dok u ostalim članicama imaju drugi po veličini udeo u ukupnim. Na nivou EU se izdvajanja po tom osnovu kreću od 27% ukupnih na Kipru i 28% u Letoniji do 48% u Irskoj i 43% u Holandiji. U Srbiji ta izdvajanja čine 35,2% ukupnih socijalnih izdataka a u Hrvatskoj 51,5%.

Porodične beneficije u proseku čine 8% ukupnih socijalnih izdvajanja u EU. Od zemlje do zemlje se njihov udeo razlikuje i kreću od samo 4% u Holandiji i Poljskoj do 18% u Luksemburgu. U Srbiji beneficije za brigu o deci i porodici imaju udeo od 5,4% u ukupnim socijalnim davanjima a u Hrvatskoj od 8,1%.

Beneficije za nezaposlene prosečno odnesu 6% ukupnih socijalnih izdvajanja u EU. Njihov udeo u ukupnim izdacima za socijalnu zaštitu ide od tek 2,2% u Poljskoj, preko 8,2% u Finskoj, do 12,4% u Irskoj, 13,3% u Belgiji i 14,1% u Španiji. U Srbiji ta izdvajanja čine 3,6% ukupnih a u Hrvatskoj 2,3%.

Najmanji udeo u ukupnim socijalnim izdacima u EU imaju izdvajanja za stanovanje i socijalno isključene, od 4% u proseku. Ta davanja u Italji čine manje od 1% ukupnih a na Kipru 12%, dok su u Srbiji na nivou od 2,1% a u Hrvatskoj od 0,3%.

Evropska statistička agencija obradila je podatke za 27 članica EU, Island, Norevšku, Švajcarsku, Hrvatsku i Srbiju za koju nedostaju podaci o procentualnom učešću izdvajanja za socijalnu zaštitu u BDP za 2008. i 2009. godinu, kao i podaci o davanjima po stanovniku.

Izvor: Euractiv.rs

Foto: Sxc.hu

Povezani sadržaj

• 

  Vesti

  : Kriza ugrožava prava osoba sa invaliditetom
  
• 

  Vesti

  : Oko 200.000 dece u Srbiji ispod linije siromaštva
  
• 

  Vesti

  : U Evropi se duže živi
  
• 

  Vesti

  : OECD: Recesija sasekla izdvajanja za zdravstvo
  
• 

  Vesti

  : U EU skoro 25 miliona nezaposlenih