Leskovački ajvar odavno je proizvod zaštićenog geografskog porekla, odnosno nacionalni brend Srbije, a uskoro bi mogao da dobije i međunarodni sertifikat koji bi mu otvorio vrata na tržište evropskih zemalja. Od 39 proizvoda iz Srbije međunarodni sertifikat zaštićenog geografskog porekla ima samo homoljski med. Na proceduru za dobijanje tog dokumenta teško se odlučuju i oni domaći proizvođači čiju bi robu rado kupovali i najprobirljiviji potrošači.

Leskovac je jedini grad u Srbiji koji ima dva lokalna brenda, ajvar i roštilj meso. Oznaku geografskog porekla dobili su i goveđa i svinjska užička pršuta, kosovska i metohijska vina, sremski kulen, domaća kobasica i salama, rtanjski čaj, krivovirski i svrljiški kačkavalj, banatski rizling, valjevski duvan-čvarci, kulen iz Bačkog Petrovca, voda Vrnjci, bujanovačka voda "akva heba", futoški sveži i kiseli kupus, svrljiški belmuž. Procenjuje se da još dvadesetak proizvoda lako može da dobije tu oznaku.

Roba koja ima zaštićeno geografsko poreklo, prema Lisabonskoj konvenciji ne podleže carinskim barijerama, nema propisanih kvota za njen izvoz na tržište Evropske unije, a na domaćem i inostranom tržištu prodaje se skuplje od proizvoda koji nemaju to obeležje. U Srbiji je ta vrsta zaštite proizvoda regulisana posebnim zakonom, a za proceduru je zadužen Zavod za intelektualnu svojinu.

I ostale zemlje regiona imaju najviše zastićenih prehrambenih proizvoda, a povremeno se spore o preotimanju bredova kao šsto su čvarci, pršuta, ajvar, kobasica i šljivovica.

Najnoviji spor između Slovenije i Hrvatske zbog slovenačkog brenda "kranjske kobasice", imaće diplomatsko finale.

Slovenija priprema ovih dana diplomatsku notu susedima, jer je utvrđeno da najmanje tri hrvatska mesoprerađivača proizvode i pod tim imenom prodaju slovenački geografski zaštićeni brend "kranjsku kobasicu. Kranjska kobasica, međutim, za sada je zaštićena samo lokalno u Sloveniji, ali je postupak njene zaštite u EU u toku, tako da kobasicu pod tim imenom mogu za sada da proizvode svugde u svetu.

Hrvatska je u proceduri ulaska u EU i završila je pristupne pregovore sa kojima je usvojila evropsko zakonodavstvo, a kako zaštita geografske oznake važi na nivou Evrope, od Hrvatske se očekuje da proizvođačima zabrani proizvodnju kranjske kobasice.

U Sloveniji je proizvodnja kranjske kobasice dozvoljena samo sertifikovanim proizvođačima kojih ima 11 udruženih u grupu proizvođača GIZ Kranjska klobasica, od aprila 2008. godine, kada je geografska oznaka tog proizvoda zvanično zaštićena.

Pored kranjske kobasice i kraškog pršuta zaštitu u EU i svetu imaju slovenački brendovi ekstradevičansko maslinovo ulje iz slovenačke Istre, slovenačka poslastica "potica" (makovnjača), pomurska gibanica i ulje koje se proizvodi od semenki bundeve. Zaštićeni proizvod je i sir iz Nanosa (nanoški sir), a još 17 slovenačkih brendova čeka na registraciju u EU o zaštiti oznake porekla, geografske oznake i oznake zagarantovane tradicionalne proizvodnje.

Hrvatska ima desetak zaštićenih prehrambenih proizvoda, među kojima su čvarci, slavonski kulen-kulin, drniški i istarski pršut, torkul (maslinovo ulje), cetinski sir i paški baškotin (vrsta dvopeka), ali samo vino dingač, paški sir i stara slavonska šljivovica imaju i oznaku geografskog porekla.

"Makedonija je naučila lekciju zaštite brendova nakon negativnog iskustva sa ajvarom", kazao je za agenciju Beta advokat Valentin Pepeljugovski koji je bio direktor Agenciju za zaštitu industrijskog vlasništva. On je istakao da Makednija nije zaštitila rasu pasa šarplaninac, a međunarodnu oznaku geografskog porekla imaju skopsko pivo, tikveška vina, proizvodi farmacevstke fabrike "Alkaloid" kao što su "bekutan" i "kafetin", kao i čipsovi fabrike "Vitaminka".

Privredna komora Crne Gore već nekoliko godina sprovodi program postepenog brendiranja proizvoda te države pod nazivom "Dobro iz Crne Gore". Ustanovljen je žig istog naziva koji mogu da nose proizvodi domaćih firmi sa najvišim ugledom. Pravo na korišćenje žiga "Dobro iz Crne Gore", zasad, ima 69 proizvoda iz 12 crnogorskih kompanija. To su sve poljoprivredni proizvodi - vina, mleko i mlečni proizvodi, voda za piće, mesne prerađevine i neka peciva.

Neki proizvodi, na primer vina, bili su brend i pre uvođenja nacionalnog žiga "Dobro iz Crne Gore". U Privrednoj komori Crne Gore upozoravaju da samo korišćenje tog žiga ne obezbeđuje status brenda, ali je sa njime lakše doći do tog uspeha. Cilj projekta je stimulisanje i osposobljavanje kompanija da postignu konkurentnost na domaćem i međunarodnom tržištu.

Kompanija sa najvećim brojem proizvoda koji nose žig "Dobro iz Crne Gore" je Agrokombinat "13. jul", odnosno, preduzeće "Plantaže" te kompanije.

Savet ministara BiH je početkom godine usvojilo tri pravilnika kojim su definisani propisi za zaštitu i brendiranje proizvoda, a prema tom dokumentu procedura zaštite nekog proizvoda traje oko 12 meseci.

Prema rečima direktora Agencije za sigurnost hrane Sejada Mačkića, u BiH postoji oko 160 prehrambenih proizvoda koji ispunjavaju uslove za zaštitu oznake originalnosti, geografskog porekla ili tradicionalnog ugleda hrane.

"Da bi se dobila jedna od potrebnih oznaka za brendiranje, najpre je potrebno da se proizvođači određenog prehrambenog proizvoda organizuju u udruženje, a zatim da izrade proizvođačku specifikaciju proizvoda i dobiju potvrdu o usklađenosti proizvoda sa proizvođackom specifikacijom od ovlaštenog certifikacijskog tijela. Nakon toga se podnosi zahtjev za registraciju Agenciji za sigurnost hrane BiH", rekao je Mačkić.

Izvor: Beta

Povezani sadržaj

• 

  Vesti

  : Portal za žalbe potrošača otvoren u Nemačkoj
  
• 

  Vesti

  : Veća prava potrošača unutar EU
  
• 

  Vesti

  : Više informacija na pakovanjima hrane u EU
  
• 

  Vesti

  : Moguć različiti kvalitet proizvoda u novim i starim članicama EU
  
• 

  Saopštenja

  : Zakon o zaštiti potrošača usklađen sa zakonodavstvom EU